Nieuwsbrief Recreatie & Ruimte - Nummer 36, oktober 2015

In deze nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen:

In het ‘SynergieProgramma Natuur en Gastvrij Ondernemen’, dat eind augustus 2015 verscheen, is een overzicht te vinden van de acties op het snijvlak van natuur en de gastvrijheidssector, die mede mogelijk zijn of worden gemaakt door het Ministerie van Economische Zaken (EZ). Het ministerie geeft met deze acties invulling aan de ‘Rijksnatuurvisie’ van april 2014, voor zover er een link ligt met de gastvrijheidssector.

Een belangrijk uitgangspunt van de Natuurvisie is dat natuur een bron van maatschappelijke en economische ontwikkeling is en dat ondernemers en burgers een belangrijke rol hebben bij het realiseren van de gestelde natuurdoelen. In de visie van de gastvrijheidssector ‘Vinden, Verrassen, Verbinden’ en de daarbij behorende Actieagenda, wordt geconstateerd dat natuur en natuurbeleving onmisbaar zijn om te zorgen voor een concurrerend gastvrijheidsaanbod.

Rijks- en sectorvisie sluiten qua gedachtegoed dus op elkaar aan, maar daarmee ontstaat er nog niet automatisch synergie tussen natuur en gastvrij ondernemen. Van belang hiervoor is dat overheden en natuurorganisaties ruimte bieden aan ondernemers die willen investeren in natuur en dat ondernemers natuur niet als gegeven beschouwen maar als een integraal onderdeel van hun bedrijfsvoering.

De acties, die in het SynergieProgramma Natuur en Gastvrij Ondernemen staan beschreven, dragen bij aan die verandering. Het gaat om drie typen acties: Gebieds- en uitvoeringsprojecten, Nieuwe instrumenten en Onderzoek. Lees meer in het door STIRR op verzoek van EZ opgestelde programma.

STIRR organiseerde van 16 tot 19 september 2015 een kennismakings- en handelsmissie naar Polen. We bezochten de omgeving van Krakau en Katowice. Doel van de reis was dit deel van het land leren kennen en op basis daarvan bezien of er kansen zijn voor duurzame investeringen van Nederlandse ondernemers.
De groep reizigers bestond uit ongeveer 15 personen uit het bedrijfsleven en het beleid.

De algemene indruk is: verrassing in positieve zin. Het deel van Polen dat we bezochten mist totaal de grauwsluier die zo vaak geassocieerd wordt met voormalige Oostbloklanden. We zagen er juist het tegendeel, het bruist er volop en er wordt in snel tempo een inhaalslag gemaakt. Het land biedt dan ook volop kansen voor Nederlandse ondernemers. Zowel om daar te investeren als om Poolse gasten naar Nederland te halen.

Zie voor een uitgebreide impressie het blog op de website van Innovatie Agro & Natuur (voorheen Innovatienetwerk).
De reis is door de deelnemers met een acht (op een schaal; van 1-10) beoordeeld.

Sinds juli 2015 kan het: logeren in een letter op het Amstel Botel. Door een creatief en innovatief concept kon het drijvende budgethotel aan de NDSM-werf toch blijven.
Eigenaar Sandra Chedi was door de gemeente Amsterdam verzocht om uit te wijken naar een andere plek omdat het logge botel niet paste binnen de ideeën voor een nautische haven. Het grote gevaarte zag er niet uit als schip. Nu de focus meer ligt op de opvallende rood/oranje letters, die eruit zien als schoorstenen, is het botel meer dan welkom.

MMX Architecten (Arjan van Ruyven en Michiel van Pelt) bedachten het concept in nauwe samenwerking met architect/cineast Jord den Hollander, nadat zij door Chedi waren benaderd. Aan de basis van dit concept staan wederzijds vertrouwen en lef van de ondernemer, die de architecten carte blanche gaf om met goede ideeën te komen. Van Ruyven: “Inspiratie kwam van de directe omgeving waar veel graffiti te vinden is met de kenmerkende bubbel-look uitstraling. Het idee om van letters hotelkamers te maken was onlosmakelijk hieraan verbonden.

De gemeente was niet meteen overtuigd. “Maar het concept zorgde wel voor een glimlach. Ook bij de welstandscommissie, die alleen akkoord wilde gaan als voor alle letters één kleur werd gebruikt”. Probleem was wel dat het schip niet in het bestemmingsplan was meegenomen. “Om een dergelijke investering te legitimeren is dat wel nodig”, aldus de gemeente. Toeval wil dat het bestemmingsplan net werd herzien en na drie jaar stond het botel in het bestemmingsplan. Daarna duurde het nog anderhalf jaar om de letters te ontwikkelen. Het bleek best een uitdaging omdat een dergelijk concept nog niet bestond.

De vijf hotelletters, elk met een eigen thema en door een andere interieurarchitect ontworpen, kunnen voor 300 euro per nacht geboekt worden. “Dat is een nette prijs voor Amsterdamse begrippen. De verwachting is dat gasten van de letterkamers, gezien het specifieke karakter ervan, prima zullen samengaan met de toeristen van de hotelboot”, aldus Van Ruyven. Meer info vindt u op de website van Amstel Botel.

STIRR zoekt ondernemers die zich voor een periode van drie tot vijf jaar willen verbinden om strategische innovaties te ontwikkelen en tot realisatie te brengen. Met strategische innovaties worden trajecten bedoeld die op de eerste plaats echt vernieuwend zijn (dus niet een betere versie van wat er al is) en op de tweede plaats bijdragen aan realisatie van de missie van de gastvrijheidssector: Nederland laten uitgroeien tot bestemming met de grootste diversiteit aan belevenissen.

Wat STIRR biedt is co-financiering in cash (50%, tot een maximum van 2 ton per jaar), expertise en menskracht, invloed op het jaarlijks op te stellen werkprogramma en een flinke stimulans voor echte vernieuwing. Ondernemers kunnen op drie manieren betrokken zijn: als Sponsor, als Participant en als ParticipantPlus. Sponsoren dragen jaarlijks een bedrag van € 2.500,- bij voor een periode van tenminste drie jaar. Daarvoor krijgen ze informatie over de behaalde resultaten en een vermelding op de site van STIRR. Participanten betalen jaarlijks een bedrag van € 7.500,- en zijn betrokken bij de keuzes die gemaakt worden om te komen tot een jaarlijks op te stellen werkprogramma. ParticipantenPlus betalen minimaal € 10.000,- voor een periode van tenminste drie jaar. Daarvoor krijgen zij ten opzichte van gewone participanten (nog) meer invloed op het werk-programma en komen zij eerder in aanmerking om zelf een casus in te brengen. Participanten en ParticipantenPlus krijgen een speciale vermelding op de website van STIRR en in andere communicatie-uitingen.

Om het voorgestelde programma in goede banen te leiden wordt jaarlijks een Sponsoren- en Participantendag georganiseerd. Fine tuning en regulier overleg vindt plaats in samenspraak met het Participantebestuur, dat bestaat uit door de Participanten en de ParticipantenPlus gekozen ondernemers die op persoonlijke titel maar wel vanuit hun verbondenheid met de sector deze taak kunnen en willen vervullen.

Gaat u de uitdaging aan of wilt u meer informatie? Bekijk de brochure op de website of neem contact op met Hans Hillebrand. U kunt ook contact opnemen met een van de leden van de Raad van Toezicht STIRR.

Het event ‘Gastvrij!’ is een feit en een succes. Het evenement, dat plaatsvond op donderdag 24 september 2015, is een initiatief van Gastvrij Nederland en vier Gelderse ondernemers, de ‘Founding Fathers’, te weten het Kröller-Müller Museum, LeisureLands, Molecaten Vakantieparken en Thermen Bussloo. De eerste ‘Gastvrij!’ werd gesponsord door Julianatoren en Apenheul. De vier ‘Founding Fathers’ zullen dit evenement de komende 3 jaar, op de vierde donderdag in september, organiseren in het Kröller-Müller Museum. Het motto van ‘Gastvrij!’ is ‘Vinden, Verrassen en Verbinden’.

De belangstelling voor het event ‘Gastvrij!’, dat uitgevoerd wordt in de vorm van een ‘walking diner’, onderstreept de behoefte bij ondernemers uit de gastvrijheidssector om deze sector bij de Overheid en de markt beter op de kaart te zetten. Tijdens het eerste ‘walking diner’ verwelkomde Kees van Wijk, voorzitter van Gastvrij Nederland, 80 gasten. Deze gasten konden naar aanleiding van de verhalen van de twee sprekers, Clemens Cornielje, Commissaris van de Koning van de provincie Gelderland en Bernard Wientjes, oud-voorzitter VNO/NCW, met elkaar van gedachten wisselen over het grote economische en maatschappelijke belang van deze bedrijfstak.

Lees hier het persbericht over de eerste ‘Gastvrij!'

STIRR nodigt u van harte uit om deel te nemen aan de 14e academische werkplaats 'Natuur en gastvrijheidseconomie' die plaatsvindt op 11 december 2015 (in plaats van de eerder gecommuniceerde datum van 6 november 2015). Centraal tijdens deze academische werkplaats staat de vraag: ‘Kun je routestructuren als businesscase(s) ontwikkelen en hoe werk je dan effectief publiek-privaat samen?’. De bijeenkomst vindt plaats in Apeldoorn van 10.00 tot 16.00 uur.

We gaan terug naar de gemeente Apeldoorn, waar op 6 maart jl. een academische werkplaats werd gehouden rondom de invulling van het concept ‘toeristisch toplandschap’. Gemeente Apeldoorn is voortvarend aan de slag gegaan met de adviezen vanuit deze sessie en heeft samen met ondernemers en onderwijsinstellingen uit het gebied een top 3 van actiepunten samengesteld. Eén daarvan is de versterking van routestructuren. Het toeristisch platform Apeldoorn, een samenwerkingsverband van ondernemers uit Apeldoorn, heeft hierin het voortouw. In de academische werkplaats van 11 december 2015 blikken we kort terug, maar kijken we vooral naar de uitdagingen die spelen rondom de ontwikkeling van routestructuren als businesscase(s).

Voor meer informatie, het programma en aanmelden kunt u terecht bij Tanja Emonts. Deelname is gratis.

Op 9 oktober 2015, op de Dag van de Duurzaamheid, vond het congres Natuurlijk Ondernemen plaats. Circa 150 deelnemers, waaronder heel wat gastvrijheidsondernemers, bogen zich over de toekomst van de (verblijfs)recreatie in de natuur. Zij kregen inspirerende voorbeelden, handige tips maar ook een ‘wake up-call’ van transitiehoogleraar Jan Rotmans. De organisatie van het congres was in handen van ‘De Groene Koepel – te gast in de natuur’, STIRR was mede-organisator.
In een vijftiental sessies werden uiteenlopende onderwerpen gepresenteerd en bediscussieerd, zoals het erfgoed als drager voor toerisme, de toeristische ontwikkeling en vermarkting van nationale parken en het Nationaal Groenfonds als financier van groene projecten in de gastvrijheidssector. Er was ook aandacht voor Green Deals. Laurens Roose vertelde over het Green Deal-project UiterWaardenRecreatie en Rob Berkers deelde de belangrijkste lessen uit de Green Deal-aanpak met het publiek.

De keynote speech kwam van Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en internationale autoriteit op het gebied van transities & duurzaamheid. Hij onderzoekt de kanteling van de samenleving en probeert daar ook actief aan bij te dragen. Rotmans schetste dat de samenleving bezig is fundamenteel te veranderen, van een samenleving waarin systemen centraal staan naar een samenleving waarin de mens (weer) centraal staat. En dan op een moderne, innovatieve manier. Samenleving 3.0 heet dit in de termen van Rotmans. Voor gastvrijheidsondernemers betekent dit dat zij hun aanbod moeten veranderen om goed in te spelen op die samenleving 3.0. Gemak, duurzaamheid en technologie zijn daarbij belangrijke elementen. Het zou goed zijn, aldus Rotmans als een Gideonsbende van zo’n 15 friskijkers en dwarsdenkers uit de sector zich eens heel vrij buigt over de vraag: ‘Hoe ziet een recreatiepark 3.0 er uit?’

Na de inspirerende sessie met Jan Rotmans en een korte terugkoppeling van de sessieleiders waren de slotwoorden voor Marieken Nieuwdorp, directeur van de Groene Koepel. Zij keek terug op een mooie dag die veel heeft opgeleverd om over na te denken.

Op 7 september 2015 vond de 2e leersessie rondom het instrument Green Deal plaats op het Heerderstrand. Tijdens de bijeenkomst bediscussieerden de aanwezigen met elkaar de opgedane ervaringen van Leisurelands met de Green Deal Veluwe. Het doel van de bijeenkomst was partijen (overheden en ondernemers) te informeren over de opgedane ervaringen tot nu en te achterhalen of een green deal voor hen ook een interessant instrument zou kunnen zijn. De ervaringen werden gepresenteerd door Leisurelands, die in het kader van de Koepel Deal Natuur & Recreatie één van de deals heeft ondertekend. Medeondertekenaars van de Green Deal zijn de provincie Gelderland, ministerie van Economische Zaken (EZ), Recron en STIRR. Zie ook op de website.

De discussie tijdens de leersessie spitste zich toe op twee vragen: ‘Heeft een Green Deal een meerwaarde?’ en ‘Wat kunnen de deelnemers mee naar huis nemen?’. Geconcludeerd werd dat een Green Deal een middel is om bestuurlijk commitment te verankeren, zodat ook bestuurders zich optimaal betrokken voelen om het beoogde eindresultaat te bereiken. Wanneer dan tijdens de uitvoering blijkt dat er hobbels op de weg komen, kan er via de bestuurders contact gezocht worden met het ambtenarenapparaat.

Wat de deelnemers vooral mee naar huis namen is de vraag of dit instrument ook geschikt is voor de kleinere ‘papa-en-mamabedrijven’ die minder geneigd zijn tijd vrij te maken voor dit soort arbeidsintensieve trajecten. Ook was er de vraag of een green deal het individuele bedrijfsniveau zou kunnen overstijgen en dat een deal regionaal afgesloten zou kunnen worden. Hierdoor zou de groene ontwikkeling op een andere locatie ontwikkeld kunnen worden dan de rode ontwikkeling (verevening). Kortom, het heeft de deelnemers voldoende stof tot nadenken gegeven.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marien Borgstein of bellen naar 06-51563743.

Sinds een paar maanden bestaat het Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie (FGV). De provincie Gelderland heeft in dit fonds 5,5 miljoen euro geparkeerd om risicovol te investeren in nieuwe initiatieven in de vrijetijdseconomie. Het FGV wordt beheerd door Participatiemaatschappij Oost Nederland NV (PPM Oost). Financieringen kunnen zowel plaatsvinden door versterking van het eigen vermogen (aandelenemissie), als via het verstrekken van een (achtergestelde) lening. Het FGV is bedoeld voor ondernemingen die een bovenregionale uitstraling hebben. Er wordt geïnvesteerd in productvernieuwingen en/of kwaliteitsverbeteringen, waarmee een vergroting van het marktaandeel vakanties en recreatie in Gelderland gerealiseerd kan worden. De omvang van de financiering bedraagt minimaal euro 100.000 en maximaal euro 2,5 miljoen. Daarmee is het FGV aanvullend op LI Leisure Investment, dat zich richt op kleinere investeringen.

Meer informatie over het FGV vindt u op de website van PPM Oost.

Deze nieuwsbrief informeert u over de activiteiten van STIRR. We maken onze kennis en ervaring niet alleen toegankelijk voor derden via deze nieuwsbrief, maar ook via onze website www.stirr.nl, boekjes en bijeenkomsten.

STIRR is een initiatief van ondernemers en wordt via projecten mede gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken. STIRR is strategisch partner van InnovatieNetwerk.

Meer informatie vindt u op onze website.

De nieuwsbrief van Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte (STIRR) komt vijf à zes keer per jaar uit.