Nieuwsbrief Recreatie & Ruimte - Nummer 40, juni 2016

In deze nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen:

Onder het motto ‘Renaissance van het platteland’ hebben partijen uit de sectoren landbouw, recreatie & horeca, landgoederen en natuurbeheer de handen ineen geslagen om de verbinding tussen stad en platteland te verstevigen. Nederland staat, ook binnen een internationale context, voor belangrijke uitdagingen. De centrale vraag is of ons natuurlijk kapitaal en klimaat de bevolkingsgroei en toenemende verstedelijking in de toekomst aankunnen. Zo zal naar verwachting in 2050 zo’n 70% van de wereldbevolking in de stad wonen. Stad en platteland hebben elkaar in de toekomst harder nodig dan ooit.

Voedsel, klimaat en ontspanning

De initiatiefnemers van de Renaissance van het platteland hebben brainstormsessies georganiseerd met vertegenwoordigers van bedrijven, overheden, wetenschap en ngo’s.

Tijdens deze sessies is de uitdaging vertaald naar drie kernthema’s:
* Zorg voor gezond en veilig voedsel voor iedereen, uitgaand van de eisen van deze tijd: duurzaam geproduceerd, eerlijk, verantwoord en klimaatneutraal;
* Maak ons land klimaatbestendig en zorg ervoor dat ons natuurlijk kapitaal in de vorm van grondstoffen, energie en biodiversiteit beschermd wordt;
* Werk aan goede en veilige voorzieningen, dichtbij, die ruimte geven aan ontspanning, rust en recreatieve beweging.

Perspectief vanuit stad en platteland

Bewoners en bedrijven in de stad hebben het platteland nodig om bijvoorbeeld te zorgen voor voldoende voedsel, het zuiveren en bufferen van water(overlast), duurzame energie en het bieden van recreatieve voorzieningen. Anderzijds hebben de bewoners en bedrijven op het platteland weer de hulp van de steden nodig. Denk onder andere aan het gebrek aan investeringen in goede (digitale) verbindingen en veiligheid, krimp met als gevolg vrijkomende (en verloederende) agrarische en recreatieve bebouwing en bovenal teveel regelzucht om deze problemen te kunnen aanpakken.

Innovatie en krachten bundelen

Uit de discussies komt duidelijk naar voren dat het platteland zijn krachten optimaal moet kunnen benutten en snel moet kunnen schakelen om te innoveren en voorop te lopen. Zo kan de steden worden geboden wat nodig is. Daarnaast is er ook de gemeenschappelijke uitdaging om een antwoord te vinden op demografische ontwikkelingen als vergrijzing, verkleuring en migratie. Een van de eerste conclusies: “kansen genoeg, laten we ermee aan het werk gaan!”

Landelijke bijeenkomst

De initiatiefnemers (Federatie Particulier Grondbezit, ZLTO en Leisurelands) willen de ‘Renaissance’ in beweging krijgen vanuit platforms in de regio. Hierin kunnen beleidsmakers, bedrijven en burgers gezamenlijk inventariseren welke projecten georganiseerd kunnen worden of een zetje moeten krijgen om tot de gewenste situatie te komen. Om projecten onderling te versterken en doublures te voorkomen wordt ‘bovenregionaal’ een kennisuitwisseling georganiseerd. Daarvoor vragen de initiatiefnemers ondersteuning uit alle sectoren en van het Rijk. In oktober 2016 wordt een landelijk symposium georganiseerd waarin de plannen voor de ‘Renaissance van het platteland’ worden gepresenteerd.

STIRR ondersteunt dit initiatief.
Wilt u meer weten? Neem dan contact op met Hans Hillebrand, telefoonnummer 06 31 93 28 84.

Op 22 juni gingen ruim 100 afgevaardigden van maatschappelijke organisaties, overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven met elkaar aan de slag om nieuwe oplossingen voor maatschappelijke opgaven te ontwikkelen. Ze deden dit tijdens het congres ‘Van idee naar praktijk – cross-sectorale vernieuwingen in agro & natuur’ dat door de directie Agro & Natuurkennis van het ministerie van EZ werd georganiseerd, samen met partners SIGN, Courage en STIRR.

Doel van het congres was om met vertegenwoordigers van verschillende sectoren nieuwe cross-sectorale concepten te genereren. “Op de grensvlakken van sectoren vindt vaak de grootste vernieuwing plaats,” zei Professor Marko Hekkert van de Universiteit Utrecht in zijn speech. “Het overheidsbeleid is nu niet gericht op het oplossen van maatschappelijke opgaven. We moeten radicaal nieuwe paden inslaan. Een congres als dit is hier een goed voorbeeld van.”

Tijdens het congres werden zeven nieuwe concepten op het gebied van dierhouderij, tuinbouw, voeding, natuur, biodiversiteit, luchtkwaliteit en verstedelijking gepresenteerd. Het idee voor het verstrekken van een ‘Gezondheidspas’ voor korting op gezond eten kon rekenen op het meeste applaus. De bedenkers hebben aangekondigd dit idee de komende tijd verder uit te gaan werken. Het ministerie van EZ heeft toegezegd hen daarbij zo nodig en mogelijk te helpen.

Hans Mommaas, directeur PBL, constateert dat wij als samenleving een draai maken naar een nieuwe economie: van een lineaire naar een circulaire economie die inspeelt op de omgeving. Door de waarde van natuurlijk kapitaal te benoemen – al dan niet in monetaire termen –, kunnen we natuur een positie geven in die nieuwe economie. In het verlengde hiervan doet hij de oproep om natuurlijk kapitaal duurzaam te beschermen en benutten en op zoek te gaan naar nieuwe organisatievormen. Dit is een uitdaging die ook onderschreven wordt door Maarten Camps, secretaris-generaal van het ministerie van EZ. Of om in zijn woorden te blijven ‘het duurzaam beheren en gebruiken van natuurlijk kapitaal biedt aanknopingspunten voor nieuwe samenwerkingen en nieuwe manieren van reguleren’. Hierbij moet dan ook ruimte zijn voor experimenteren. Iets dat vanuit de rijksoverheid gestimuleerd kan worden, zoals dat nu al gedaan wordt met Green Deals en het Topsectorenbeleid.

Voor meer informatie verwijzen we u naar het persbericht.
U kunt ook contact opnemen met Marien Borgstein, telefoonnummer 06 51 56 37 43.

Geïnspireerd door het traject rond Regionale Beeldverhalen, en de pilot Dijk van een Delta in het bijzonder, hebben twee initiatiefnemers in de Gelderse Poort de ‘Stichting 3 Oever Festival’ opgericht. “In het gebied lopen drie belangrijke stromen, namelijk de Rijn, de Waal en het Pannerdens Kanaal. De ondernemers in dit deel van De Gelderse Poort zijn vooral bezig op hun ‘eigen oever’, de rivier of het kanaal begrenst vaak de mogelijkheden om de samenwerking op te zoeken. Dat is jammer, want het hele gebied heeft zo zijn eigen karakteristieke kenmerken. Het prachtige natuurgebied wordt doorsneden door rivieren, veel (oude) dijken en heeft geen bruggen maar pontveren, een ideaal fietsgebied dus. Veel kunstenaars worden geïnspireerd door de loop van de rivieren en wonen en werken dan ook in de nabijheid van het water. Elke ondernemer, zowel de horeca-uitbater als de kunstenaar, is het er over eens dat een gebied als De Gelderse Poort een toeristische trekpleister kan worden. Vorig jaar is er actie ondernomen door de ondernemersvereniging Beleef Rijn Waal op te richten. Toch is er meer nodig om elkaar als ondernemer, met hetzelfde doel voor ogen, te versterken,” aldus Servaas Beunk, een van de oprichters en directeur van de stichting.

“Veel leuke initiatieven sterven een vroegtijdige dood omdat er regels en kaders zijn waar deze vaak niet in passen. Ook ontbreekt het meestal aan geld en energie om iets te organiseren dat een meerwaarde betekent voor het toerisme in een gebied als De Gelderse Poort,” vindt Stefan Posthuma, mede-directeur van de stichting. “Maar ook low-budget kan er iets moois ontstaan als recreatieondernemers bereid zijn samen te werken en mee te denken. Met enthousiasme, een persoonlijke benadering en een goed plan is er veel ‘goodwill’ te halen bij de ondernemers.”

“Het 3 Oever Festival zal geen eenmalig op zichzelf staand evenement zijn,” hoopt Beunk. “In de eerste plaats zal het evenement jaarlijks terugkeren, steeds tijdens het 3e weekend van september. Zo krijgt het festival ruimte om te groeien, in het gebied, maar ook bij de bezoekers. Uit het festival ontstaan nu al mooie plannen om speciale arrangementen en fiets-/wandelroutes te ontwikkelen in het gebied. Zo is er een kunstroute in ontwikkeling en zullen de verhalen van het gebied een speciale plek krijgen, zowel tijdens het festival als daarna.” Posthuma vult aan: “We zijn ook nadrukkelijk op zoek naar de verbinding tussen natuur, cultuur en historie. Eigenlijk begint de storyline van een Dijk van een Delta daar waar de Rijn zich splitst in de Waal en het Pannerdens Kanaal. Het Pannerdens Kanaal is bijvoorbeeld de wieg van Rijkswaterstaat.” Een leuk feitje: tijdens het festival zal een verhalenevenement plaatsvinden dat wordt begeleid door de schrijver van het boek ‘Ondernemen in een Dijk van een Delta’, meesterverteller Rien van den Heuvel, zelf ondernemer in het gebied.

Het 3 Oever Festival is gericht op de regio Gelderse Poort en met name op de Kop van Pannerden, maar Beunk en Posthuma hopen dat de recreatiesector in een veel groter gebied geïnspireerd zal worden door het festival en de ontwikkelingen die daar uit voort kunnen komen.

Meer informatie over het 3 Oever Festival vindt u op de website www.3oeverfestival.nl.

In april overhandigde STIRR de publicatie ‘Aan tafel!’ aan Minister Kamp van Economische Zaken, de voorzitter van koepelorganisatie Gastvrij Nederland Van Wijk en de gedeputeerden Van Dijk van Gelderland en Talsma van Noord-Holland. ‘Aan tafel!’ bevat tips hoe groen en groei gecombineerd kunnen worden in de gastvrijheidssector. De tips zijn ontleend aan een aantal Green Deals op het gebied van Natuur & Gastvrijheid. Met het instrument Green Deal stimuleert het Rijk concrete samenwerking tussen de Rijksoverheid en andere partijen (gastvrijheidsbedrijven, maatschappelijke partijen en andere overheden). Het blijkt dat deze aanpak werkt: er ontstaat meer ruimte om gasten de gewenste beleving te bieden, de economie krijgt een impuls, de werkgelegenheid groeit en de omgeving wordt mooier en beter toegankelijk. Bovendien verloopt het proces om tot die resultaten te komen, sneller. Ook andere partijen, zoals provincies, zouden green deals als instrument in kunnen zetten.

STIRR is graag bereid de ervaringen te delen die zijn opgedaan met Green Deals om zo groen én groei te stimuleren in de gastvrijheidssector. Zo zijn er al contacten gelegd met Recron en verschillende provincies.

Wilt u meer weten over deze aanpak? Neem dan contact op met Tanja Emonts, telefoonnummer 06 20 87 43 49.

Bedrijven InvesteringsZone (BIZ) als een mogelijk financieringsinstrument voor infra en marketing

Tijdens een ontbijtsessie georganiseerd door het Center of Excellence for Leisure, Tourism and Hospitality (Celth) is onder andere gesproken over de toeristenbelasting in relatie tot een BIZ. Een BIZ is een mogelijk financieringsinstrument waarbij overheid en ondernemers samen invulling kunnen geven aan toeristisch recreatieve infrastructuur en marketing. Een BIZ kan opgezet worden in de binnenstad maar ook in het buitengebied.

Belangrijke punten in de BIZ discussie zijn:
1. ondernemers centraal: van, voor en door ondernemers;
2. mogelijkheid om free riders (dagattracties, detailhandel, verhuur ed) mee te laten betalen;
3. Service Level Agreement (basis service niveau) van een gemeente met betrekking tot de recreatief toeristische infrastructuur en marketing inzichtelijk maken.

Tijdens de sessie is verkend wat nu de eerste stap zou moeten zijn om verder te komen met een BIZ. De deelnemers noemden hierbij de behoefte aan duidelijkheid rondom het Basis Service Niveau van de gemeente: waar is de gemeente voor verantwoordelijk en hoeveel wordt daar aan uitgegeven. Vervolgens kan de dialoog met de ondernemers starten wanneer zij van mening zijn dat het Basis Service Niveau onvoldoende is.

Meer informatie kunt u lezen in deze blog.

U kunt ook contact opnemen met Marien Borgstein, telefoonnummer 06 51 56 37 43.

STIRR is benieuwd hoe u, als lezer van de Nieuwsbrief Recreatie en Ruimte, deze waardeert. Om hier inzicht in te krijgen ontvangt u van ons over enkele dagen een enquête. Daarin kunt u aangeven welke onderdelen van de nieuwsbrief u vooral waardeert en welke u minder interessant vindt. Daarnaast kunt u tips geven voor verbeteringen. Wij hopen dat u over een paar dagen 5 minuten van uw tijd wilt inzetten om de korte enquête in te vullen.

Deze nieuwsbrief informeert u over de activiteiten van STIRR. We maken onze kennis en ervaring niet alleen toegankelijk voor derden via deze nieuwsbrief, maar ook via onze website www.stirr.nl, boekjes en bijeenkomsten.

STIRR is een initiatief van ondernemers en wordt via projecten mede gefinancierd door het ministerie van Economische Zaken. STIRR is strategisch partner van Innovatie Agro & Natuur (voorheen InnovatieNetwerk).

Meer informatie vindt u op onze website.

De nieuwsbrief van Stichting Innovatie Recreatie en Ruimte (STIRR) komt vijf à zes keer per jaar uit.